Staar 

U heeft er vast wel eens van gehoord of misschien kent u iemand uit uw omgeving die het heeft; staar. Wat is staar nu eigenlijk? Wat zijn de klachten, hoe vaak komt het voor en is er iets aan te doen?

Wat is staar?
Staar, ook wel cataract genoemd, is een vertroebeling van de lens in het oog. Voor in het oog, vlak achter de pupil, zit de heldere en doorzichtige ooglens. Naarmate we ouder worden, wordt deze lens minder helder. Hierdoor lijken de dingen die we zien waziger en grauwer van kleur.

Ouderdomsstaar, ook wel seniel cataract genoemd, is een ‘normaal’ verouderingsproces. Sommige mensen merken rond hun veertigste al dat hun ooglens troebel wordt. Meestal doen de eerste verschijnselen van ouderdomsstaar zich echter pas later voor. U merkt dit niet altijd. Of u het merkt, hangt ervan af op welke plek in de ooglens de vertroebeling zich ontwikkelt of hoe groot de vertroebeling is. U krijgt al snel klachten wanneer de troebele plek in het midden van de lens of daar vlakbij zit. Doorgaans neemt staar in de loop van de tijd toe. Het gezichtsvermogen wordt daarmee steeds slechter. Een bezoek aan de oogarts is dan noodzakelijk.

                                                                                                                             staar lens                                   normale lens

Wat zijn de klachten van staar?
Meestal gaat de vertroebeling van de lens heel langzaam en kan het jaren duren voordat de patiënt er iets van merkt. Doorgaans neemt de staar in de loop van de jaren toe. Soms kan het voorkomen dat dit proces sneller gaat en treedt er al na enkele maanden een merkbare verslechtering van het zicht op. Bij staar kunnen verschillende klachten optreden;

• minder zien, waziger beeld (alsof u door een matglas kijkt). Het scherp zien wordt steeds minder, zowel op afstand (tv kijken, autorijden) als dichtbij (lezen).
• Kleurverandering. De omgeving lijkt grauwer en minder kleurrijk. Meestal wordt u zich pas van het verschil bewust als bij het eerste oog de staar is weggenomen.
• dubbelbeeld of schaduwbeeld met 1 oog.  Als een dubbelbeeld alléén maar aanwezig is bij het kijken met 2 ogen dan komt dit meestal niet door staar.
• last van verblinding/schitteringen. Bij bepaalde vormen van staar heeft men last van tegenlicht (bijv. autolampen) of zonlicht. Dit verblindende effect, glare of halo’s genoemd, ontstaat door lichtverstrooiing in de troebele ooglens. De patiënt kan dan verblind worden door tegenliggers.
• wisselende of steeds veranderende brilsterkte.  Als u binnen korte tijd opeens veel sterkere brillenglazen nodig heeft, kan dat ook wijzen op ouderdomsstaar. Sterkere brillenglazen kunnen het zicht op den duur niet meer verbeteren.
• slechter zien in het donker. Dit komt doordat de lens licht tegenhoudt (een sterkere leeslamp kan in het beginstadium van staar helpen bij het lezen).

Als u last heeft van één of meerdere verschijnselen zoals hierboven genoemd, is het raadzaam om contact op te nemen met uw huisarts. Hij/zij zal dan verder onderzoek bij u verrichten en eventueel actie ondernemen.

Hoe vaak komt het voor?
Staar komt vooral voor bij ouderen boven de 55 jaar. Een groot aantal mensen op oudere leeftijd heeft in enige mate staar zonder dat dit door een arts als zodanig is vastgesteld. Staar is wereldwijd een veelvoorkomende en belangrijke oorzaak voor slechtziendheid. De frequentie van staar, als oorzaak voor slechtziendheid of blindheid, bedraagt in de leeftijdsgroep 55-74 jaar ongeveer 11% en in de leeftijd van 85+ ongeveer 33%.

Is er iets aan te doen?
In Nederland worden ongeveer 150.000 staaroperaties per jaar uitgevoerd. Het is de meest uitgevoerde en succesvolle operatie. Bij een staaroperatie verwijdert de oogarts het binnenste, troebele, deel van de lens. Hiervoor in de plaats komt een kunststof lens. Vroeger was deze ‘nieuwe’ lens van hard materiaal, tegenwoordig wordt er gebruikt gemaakt van oprolbare kunststof lenzen. Mede hierdoor is de ingreep nu veel veiliger en voorspelbaarder geworden. Complicaties kunnen altijd optreden, maar het risico hierop is enorm verminderd.

Bronnen:
https://www.lumc.nl/home/0001/12556/19997/80502112730441#n2
http://www.oogartsen.nl/oogartsen/ooglens_staar/staaroperatie_cataract
http://www.patientenverenigingstaar.nl/